Ze horen altijd aan mij dat ik geen echte portugees ben. Mijn accent verraad me – blijkbaar maar ik hoor het zelf niet. Ik kan wél altijd aan andere buitenlanders horen uit welk buitenland ze komen, waarbij engelsen de makkelijkste zijn, op de voet gevolgd door de duitsers.

Taalexperts beweren dat de portugese taal vijf keer zo moeilijk te leren is als spaans

Lekker motiverend. Maar goed, als je in een ander land gaat wonen, afhankelijk van je doel, status, leeftijd en dergelijke, is het toch wel beleefd om op z’n minst een páár woorden te leren, en goed uit te spreken.

Ik heb het altijd een prachtige taal gevonden. Dat helpt enorm om het te leren. Portugees-portugees, én braziliaans-portugees. Net zo verschillend als nederlands en vlaams, of “the king’s english” en schots. Het moeder-portugees klinkt als oesjoesjoesj, en het braziliaans is getwitter: tjiptjiptjip. Alletwee heel charmant, op geheel eigen wijze.

Buitenlanders vinden het portugees een moeilijke taal

Niet te doen! zucht de een, waarom zo ingewikkeld, klaagt de ander. Gelukkig spreken de portugezen steeds meer en beter engels – dat helpt als je toerist in dit land bent. Maar als je een immigrant bent, dan zul je toch de taal moeten leren. Als je tenminste met de lokale bevolking wilt kunnen communiceren op de markt, of met je buren.

De uitspraak wordt het ingewikkeldst gevonden. Je zegt het nu niet bepaald zoals je het schrijft, maar dat is in meer talen het geval. Grammatika is lastig te tekkelen, maar dat is ook weer in meer talen het geval. En dan heb je nog de conditional.

Voor de mensen die frans kennen, is dat geen nieuwtje. Je kunt het vergelijken met computertaal: als dit, dan dat. Maar portugezen gaan er een stapje verder in: “als het zo zou zijn geweest, dan zou het ….” – deze werkwoordsvorm heb je in drie verschillende tijden – verleden, heden, toekomst!

Laten we eerst ’s naar de uitspraak kijken

Beginnen we met de “éu”- klank. Céu spreek je uit als zeeuw maar dan op z’n amsterdams, dus seeuw. Chapéu, je begint het te begrijpen, als sjaapeeuw. Dan de welbekende “ão”, die je door je neus moet duwen als aung. Tradição klinkt als traadiesaung. Ik vond de leukste altijd de meervoudsvorm ervan: tradições hoor je als traadiesoings. Het heeft iets gezelligs springerigs.

Alle o’s op het eind van een woord spreek je uit als oe, en je houdt sommige klanken wat langer aan: bom diiia, obrigaaada, terwijl je andere dingen zachtjes voor je uit moet sissen: com licença (met permissie) wat je gebruikt als je vlak langs iemand anders heen moet. Dat zeg je nooit goed gearticuleerd, dat slis je een beetje langs je neus weg richting de grond.

Verder is het met de meeste talen altijd raadzaam om zo snel en onverstaanbaar mogelijk te spreken, iets dat ik ooit in Frankrijk opgepikt heb. Als ik probeerde om duidelijk en netjes frans te spreken, werd ik niet verstaan. Als ik daarentegen de dingetjes die ik niet wist onder het kleed probeerde te schuiven door ze snel en onverstaanbaar tussen de rest van de zin te proppen, begreep iedereen me uitstekend!

Zelfde geldt voor het portugees

Een zin is één lange aaneenschakeling van klanken, tegenovergesteld van bijvoorbeeld hochdeutsch-duits dat super-arti-kuliert-aus-ge-sprochen moet worden, voor in je mond. Frans gaat richting je keel. Portugees zit meer tegen je gehemelte; braziliaans vooraan tegen je gehemelte.

Waarschijnlijk kun je zo makkelijker die aung’s en oing’s door je neus duwen.

Grammatika, zinsopbouw en -ontleding moet je gewoon voornamelijk uit je hoofd leren, en de taal veel gebruiken. In het begin had ik sterk het idee dat het portugees alles omgekeerd doet. “Ze beginnen aan het eind van de zin” verzuchtte ik tegen onze porthollandse juf Jeanine Bierhof. “Ik leer het nooit …” Zij had die verzuchting waarschijnlijk wel wat vaker gehoord, maar reageerde desondanks heel begripvol en positief. “Não te preocupes – maak je niet druk” zei ze dan, “daqui uns anos – over een paar jaar … als je je huiswerk maakt tenminste.”

Want, ja, … het helpt niet om een boek onder je hoofdkussen te leggen, ook niet om in slaap te vallen met een opgenomen taalles; kwestie van gewoon doen, veel praten, en – belangrijk puntje – niet bang zijn om fouten te maken.

Ik ben heel erg gestimuleerd door de reactie van portugezen op mijn onbeholpen kinderlijke pogingen om hun taal te spreken. “Muito bem!” riepen ze dan, als ik erin geslaagd was om een kort zinnetje zo goed als foutloos eruit te krijgen. Dat helpt enorm om het vol te houden. Wat ook wel hielp, was dat weinig mensen engels spraken, dus dat je niet kon terugvallen in iets makkelijks.

Wat mij het meest geholpen heeft, is dat ik mee naar school mocht met mijn zoons

De jongste heeft lezen en schrijven in het portugees geleerd, de oudste moest rap omgeschoold maar heeft dat inderdaad in een jaar gedaan. Ik moest dat begeleiden, want “stora” Ana Paula kon niet 8 kinderen op 4 verschillende niveaus in haar eentje doen. Terugkijkend vind ik dat een bijzondere prestatie: 8 kinderen in 4 klassen, ’s winters een vuur stoken voordat de lessen beginnen, en dan de pauzes nog ’s volkletsen met een buitenlandse die een kwart van wat je staat te vertellen niet eens begrijpt, en slechts in staat is om te reageren met “Sim, sim!”

Vooral de pauzes volkletsen vond ik heel knap, en dat heeft mij enorme stappen vooruit geholpen.

Desde já muito obrigaaada, professora Ana Paula!

.

Wij zijn in 2000 verhuisd van Rotterdam, Holland naar Termas-da-Azenha, Portugal. Een hele stap, zeker met twee kleine kinderen.

We zijn bezig gegaan met het herstel van een van Portugal’s erfgoederen: Termas-da-Azenha, een oud kuuroord met inmiddels 4 vakantiehuizen, 2 gastenkamers, een kampeerterrein en een heleboel leuke dingen om te doen.

Overal vind je mozaieken en muurschilderingen. Het oude badhuis wordt meer en meer een museum, waar je je kunt verwonderen over hoe de dingen veranderd zijn.

Sinds een paar jaar zijn we de enige B&B&B in de wereld: Bed & Breakfast & Bathrobes.

Elke week een blogje over wat er zo om ons heen gebeurt. Lichte kost, makkelijk te lezen, een paar minuutjes in een andere wereld. Even wat meer weten over hoe het reilt en zeilt in Portugal. Mocht je je vakantie naar Portugal plannen, zou dit een goede voorbereiding kunnen zijn.

Je kunt je abonneren op het blog – kijk maar hiernaast »

Dan krijg je het elk weekend in je bus.

Op zondagochtend publiceren we de link op onze Facebookpagina, op Pinterest en op Instagram.