‘k Heb een jaar lang staan luisteren naar de professora van de kinderen, tijdens de pauze van ’t schooltje. Na de eerste verwarring over waar de jongens naar school moesten, bleek natuurlijk dat ze nog niet veel portugees spraken. En wij waren nou ook niet bepaald vloeiend, ook al hadden we een jaar lang les gehad.
Ik mocht dus mee naar het schooltje van 8 kinderen en 1 juf – professora Maria Teresa – portugees leren
Een vrolijk hartelijk dikkerdje, die elke pauze volpraatte in rad portugees. Een goeie luistertest, maar veel terug zeggen kon ik nog niet. En ik was nog niet op mijn gemak genoeg in die vreemde taal, om van die typische tussenvoegsels door haar conversatie heen te gooien, als: “Pronto!” of “Claro!” of “Pois!”
Ik zei dus eigenlijk heel vaak “Sim!”, en als het echt menens was; “Simsim!”
Als je continue aan het vertalen bent in je hoofd (stiekem) dan praat je niet zo ontspannen.
Na 18 jaar lukt het me om flink terug te ratelen, heb ik een automatisme ontwikkeld om de linguistische valkuilen in een conversatie te vermijden, en zeg ik zelfs een enkele keer: “Pronto!” tegen het eind van een praatje.
“Pronto” is namelijk een inleiding tot de afronding van een gesprek – dat ben ik wel wijzer geworden met portugees leren
Maar wat mij tegenwoordig opvalt, is dat het “pois” verdwijnt. Ik hoor het niet vaak meer. Dat was natuurlijk een van de eerste woorden die ik oppikte; ook al omdat vrienden de achternaam Poiesz hebben. Zelfde uitspraak. Dus dat was dubbel leuk.
De Poiesz-jes hebben dikke pret gehad omdat ze op de markt liepen en telkens hun achternaam hoorden. De Poiesz-jes hebben sowieso een uitstekend gevoel voor humor.
Op de markt zie je vaak gezellig kleppende groepjes, maar Portugezen waren – zijn – altijd in voor een praatje. Het was zelfs redelijk normaal om op deze boerenweggetjes twee tegenliggers tegen te komen die de weg versperden om even een praatje te maken. Dan wachtte je gewoon even. Niks toeteren niet.
In de supermarkt idem, twee bekenden die het pad blokkeerden omdat ze even moesten bijkleppen, en daar kwamen een boel “pois-en” bij te pas.
Een instemmend geluid is het, het betekent zoiets als: jaja / zeker / joh! / nounou / precies! / dathadiknouook / ik hoor je
Ik hoor het steeds minder. Dat kan twee dingen betekenen. Het is gewoon geworden voor mij – dat merk ik wel aan wat meer dingetjes. Ik val niet meer achterover van aandoening als ik een portugees in een restaurant naar zijn oorlelletje zie grijpen om aan te geven dat het Heel Erg Lekker is. Ik ga niet meer bijna van mijn stokje van ontroering bij het zien van een schitterend schoon breed stil strand vol met mosselschelpen (nou …. hoewel ….)
Ik vermoed dat de portugese maatschappij behoorlijk aan het veranderen is
De “pois”-consensus is een beetje aan het verdwijnen. Jongeren roepen “Fixe (fiesje)!” als ze iets heel geweldig vinden, maar ik hoor hen zelden aan de telefoon pois-en. De ultieme uiting van harmonie – “meid, ik weet precies waar je het over hebt, vertel mij wat, je hebt helemaal gelijk” is langzaam aan het verdwijnen.
Het zal wel een andere mode zijn. Meer iets van oudere mensen. De jongeren roepen: “Fixe!”, wat ook een instemming is, maar op een andere, wat enthousiastere, manier. Ze zitten nog niet in die kalmere pois-achtige fase van hun leven.