We rijden door kleine dorpjes, allemaal bekend terrein. De weg naar Coimbra is al zó vaak gereden, maar niet zo vaak ’s nachts. Tussen de kleine dorpjes door is het pikdonker. De maansikkel is heel klein, die geeft amper licht.

Alle huizen zijn donker. Alle rolluiken dicht

Da’s niet veel anders dan overdag, dan zijn alle rolluiken ook vaak dicht. Soms zie je weleens een huis met een open rolluik, dat wil zeggen: een spleet van een centimeter of 30 hooguit, zodat er toch wat licht binnenkomt.

Ik heb de ins en outs van het verschijnsel “rolluik” nog steeds niet opgepikt

‘k Ben weleens met een collega overdag naar zijn huis gemoeten om iets op te halen. “We komen er bijna langs, ’t is maar een kleine omweg, dan kun je even kijken hoe ik woon!” Het was kasteelachtig in zijn huis – in het halfduister kon je nog de enorme open haard zien met twee grote leunstoelen ervoor. De rest was in geheimzinnige schaduwen gehuld, want alle rolluiken waren uiteraard dicht. “Joh, wat woon je leuk!”

Rolluiken, ongelooflijk populair in Portugal. Waarom heb je ze en wat doe je ermee?

Het hele concept is mij volkomen vreemd. Ik kan me niet voorstellen dat ik ooit in een huis zou wonen met rolluiken. Ik zou me ongelooflijk opgesloten voelen, want je krijgt die krengen niet zomaar open.

Een oude vriendin (letterlijk oud) woonde in een huis met rolluiken. Ze kwam op het laatst eigenlijk bijna niet meer op de bovenverdieping, dus die bleef zo goed als altijd afgesloten. Ik blijf het raar vinden om vanuit een stralende dag met oog-dichtknijpende zon naar binnen te stappen in een schemerwereld waar vanuit het niets van alles kan gebeuren.

Wij zaten altijd in haar keuken te kletsen, maar op een dag moest ze iets van boven hebben. Of ik even wilde meegaan. Maar natuurlijk, zeg maar wat ik doen moet.

Boven werd ik getroffen door dezelfde sfeer die dichte rolluiken blijkbaar bij zich hebben

Dat vleugje geheimzinnigheid, dat tikkeltje enerverende halfduister, het vermoeden van verbazingwekkende ontdekkingen – ik heb niet het idee dat er hier een thriller gaat beginnen, maar meer dat er zo een psychologische ontwikkeling van de hoofdpersonen van dit verhaal begint.

En die begon inderdaad ook, want er kwam van alles boven water wat herinneringen naar boven sleurde. Van de oude vriendin natuurlijk. Die rolluiken hebben ervoor gezorgd, dat er mooie verhalen naar buiten kwamen die middag.

In het Casa Principal van Termas-da-Azenha, waar wij onze geschiedenis in ons kleine dorpje begonnen, hadden we houten luiken. Aan de binnenkant. Dat geeft een heel andere sfeer. Je sluit actief de buitenwereld buiten. In geval van regen en storm is dat heel prettig.

Als het volle maan is, kun je ze open laten, en voordat je in slaap valt van het zachte licht genieten

Dichte houten luiken geven niet zo’n geheimzinnige sfeer. Misschien omdat je weet dat je ze zo open kunt maken. En dat is met die gemene banden van rolluiken wel anders.

Alle rolluiken waren potdicht bij alle huizen waar we langs reden vannacht. Ik ben er inmiddels aan gewend, maar er komt altijd weer de vraag van de vakantiegangers die dit verschijnsel ook niet in hun systeem hebben zitten: “Zijn die huizen wel bewoond?” Want ook overdag blijven ze dicht. En in het weekend ook. Ze gaan eigenlijk gewoon nooit open.

Die vakantiegangers komen net als ik uit een land, waar mensen in vissenkommen wonen – altijd alles open. Als de zon gaat schijnen: alles open. ’s Avonds iedereen in de huiskamer met alle lichten aan: gordijnen en alles open.

Dat deed ik hier in het begin ook. Maar daar ben je heel rap vanaf! Als de zon gaat schijnen: alles dicht, en naar binnen. Bij regen uiteraard idem.

Lunchen met z’n allen: binnen. TL aan, tv aan, luiken dicht

Elke cultuur heeft weer z’n eigen merkwaardigheden. Het verschijnsel Rolluik is net zo Portugees als bacalhau eten. Voor beide geldt: je moet er eerst iets meer van weten!