Altijd even lezen. ’s Avonds voor het naar bed gaan, even de zinnen verzetten. ’s Ochtends op het gemakkie met een bakkie. Ik lees van alles, als het maar boeit.

Het laatste boek boeide vanaf pagina 1. Hoe kan het ook anders met zo’n titel: Portugal! Portugal! Portugal!

Tijdens mijn laatste bezoekje aan Coimbra kreeg ik het van vriendin Anja te leen. Wij wisselen altijd boeken uit. Ik had al ’s wat van Lieke Noorman gelezen, en dat was goed bevallen.

Deze begint ook weer veelbelovend:

“Portugal 2019. De ideale vakantiebestemming: strand, bergen en levendige steden. Een modern Europees land met snelwegen en wifi. Maar wie even graaft vindt onder de oppervlakte de spannende verhalen. Over wat binnen een mensenleven kan veranderen. Over de strijd van toen, die soms opspeelt in de betrekkelijke rust van nu.

Manu, Ana Paula en Andreia zijn nog steeds in mijn leven, drie zestigjarige Portugesen die de recente geschiedenis van hun land in zich mee dragen. Met hen, maar vooral op eigen houtje, maak ik een tijdreis door hun land, om steeds weer uit te komen bij het Portugal van nu. De verhalen over vroeger, mijn herinneringen en het hedendaagse Portugal, ze lopen in elkaar over in een boek vol nostalgie en levenslust. Portugal is het ideale land voor wie houdt van weemoedig zwijmelen, maar barst ook van de vitaliteit.”

Dat is nog maar bladzijde 9. Van dit boek ga ik ongetwijfeld genieten, als verportugeeste nederlander

Wij hangen er een beetje tussenin. We zijn geen nederlanders meer, maar we zijn ook geen portugezen geworden. Het is een mix van alletwee – en ik vind dat wel het voordeel geven dat je daardoor een beetje buitenstaander bent in beide culturen.

.

.

Dan zie je meer dan dat je er middenin zit. “Middenin” is dan Nederland of Portugal

We zitten nu eigenlijk in 3 culturen, want hier in de Termas is een beetje een eigen cultuur ontstaan. Gemaakt uit de mix Portugal en Nederland, maar met invloeden uit alle hoeken van de wereld. De vrijwilligers hebben daar flink aan bijgedragen; tot aan Nieuw-Zeeland aan toe kwamen er mensen meehelpen met de opbouw van dit historische oord. En ook de gasten natuurlijk. Half Europa komt een nachtje slapen.

Veel geleerd van de portugezen. Eén van die dingen is een onbekommerde hartelijkheid

Ik moest 20 jaar geleden wel erg wennen aan dat een oud vrouwtje net zo makkelijk je hand pakte en je twee klapzoenen op je wangen gaf terwijl je haar alleen maar om de weg naar Café Xis had gevraagd. Mannen zullen je niet snel zo lichamelijk benaderen – dat is voornamelijk aan oudere vrouwen voorbehouden. Maar die zijn er zeker niet zo afgemeten in als nederlanders – die elkaar amper aanraken!

Glimlachen naar mekaar in het verkeer, voorrang geven, geduldig wachten in de rij in de supermarkt (geen gemopper te horen!), zelfs aangeven dat jij als eerste aan de beurt was in plaats van voor te dringen. Kinderen die mee gaan naar het restaurant, en om 11 uur ’s avonds lekker zitten te smullen. Hele families die zitten te picknicken op één van de vele picknickplekjes – met toiletten, stromend water en vaste barbecues.

De hele samenleving leeft samen, lijkt het, in Portugal

Tijdens een onverwacht bezoekje van een fotografe afgelopen week, vroeg ze ineens: “Heb je er nooit spijt van gehad?” Ze vroeg naar waarom we indertijd naar Portugal zijn verhuisd. “Wat is het verhaal erachter?”

Nee, nooit spijt van gehad. ’t Is niet altijd even makkelijk geweest, maar ach, zo zit het leven nu eenmaal in elkaar.

Non, je ne regrette rien.

Nog steeds heel blij met Termas-da-Azenha! Termas-da-Azenha! Termas-da-Azenha!