’t Is al wel lang geleden, maar de beëindiging van een dictatuur verdient in mijn ogen een feest tot in de eeuwigheid der eeuwigheden. Als iets narigheid is, is het wel een dictatuur. Gaat altijd gepaard met onzekerheid en wantrouwen. En dat zijn vervelende dingen die je niet per se hoeft op te zoeken, want die kom je gedurende je leven toch wel tegen.

Het is vandaag 25 april – de dag van de Anjerrevolutie. Feest!

In 1974 was het over. Toen gebeurde het prachtige verhaal van het bloemenverkoopstertje in Lissabon, dat een einde maakte aan de spanning. Daarmee was het dictatorschap van Marcello Caetano, de opvolger van de beruchte António Salazar, voorbij.

Het startsein was gegeven net na middernacht, door een lied van zanger Zeca Afonso uit te zenden: “Grândola, Vila Morena”. “O Movimento dos Capitães” – de groep revolutionairen, die de coup planden en uitvoerden, stond tegenover de regeringstroepen in Lissabon.

Hoewel iedereen moest binnen blijven, waren er toch heel veel mensen op straat. Op het plein stonden bloemenverkoopsters. De spanning was om te snijden – twee partijen tegenover elkaar; wanneer zou het schieten beginnen? Een bloemenverkoopstertje pakte één van haar rode anjers, en stak die in de loop van een geweer van een soldaat vlak bij haar. Daarmee was de spanning gebroken, en werd de hele revolutie vreedzaam afgewikkeld.

Dit is de romantische (sterk gesimplificeerde) versie van het verhaal van de Anjerrevolutie

Er zijn een boel versies van hoe die Anjer in de loop van dat geweer terecht kwam, maar ‘k vind dit een schattige. José – liefkozend Zeca – Afonso is inmiddels ongeveer een heilige. Terecht, want hij liep flink wat risico als het zou mislopen.

Niemand kon voorzien dat het zonder bloedvergieten zou verlopen. En als dat gebeurt, is het tranen-in-je-ogen-prachtig. Net als jaren daarna in Tjecho-Slowakije. Een plein vol aanstekers in Praag. Heel ontroerend, en een geweldige reden om feest te vieren!

Feest vieren zal er niet zo heel veel gebeuren waarschijnlijk

Corona strooit overal roet in het eten. Nu leeft de dankbaarheid van het niet onder een dictatuur leven niet zo heel erg meer onder de portugezen; al te veel generaties zijn in vrijheid opgegroeid, en hebben geen idee van hoe dat is. Prima, houwen zo!

Maar portugezen houden wel heel erg van feesten, en dat kunnen ze ook heel goed. Een plein(tje), een band(je), dansen, lekker eten (gastronomia), en veel bier. Laat ze maar schuiven. In heel Portugal zijn er vanaf deze tijd van het jaar normaalgesproken feesten, groot of klein.

Geeft niks. Net als die mensen toen, net als de capitães – we laten ons er niet onder krijgen! Dan vieren we wel zelf feest, thuis, met een lekker muziekje op.

Tot slot nog een gouwe ouwe. Een nederlandse ouwe. Met een knipoog naar mijn zwager Henk.

Of misschien toch liever iets portugees?